Meşhur Edirne Kırmızısı: Edirne Kırmızısının Öyküsü

Edirne tarihi; çeşitli kale, köprü, ibadethane, şehitlik gibi pek çok esere ev sahipliği yapmasının yanı sıra Türk Kırmızısı olarak bilinen Edirne Kırmızısı’nı da içerisinde barındırmaktadır. 15. yüzyılda kök boya olarak üretilen Edirne Kırmızısı, Edirne kültürü içerisinde yer almaktadır. Kırmızı renginin eşsiz bir tonu olan Edirne Kırmızısı, Uluslararası literatürde Rouge d’Andrinople olarak bilinmektedir. Sanayi Devrimi’nden sonra Avrupa’nın ilgisini çeken Edirne Kırmızısı, tahminen 1700’lü yıllarda gerçekleşen bir casusluk olayında oldukça önemli bir rolde oynamaktadır.

İlk ün kazandığında Avrupa’da Türk Kırmızısı olarak anılan Edirne Kırmızısı, zorlu bir boyama sürecini kapsayan ve uğrunda oldukça emek ve para harcanan, çözene ödüllerin verildiği bir sırrı olan bu eşsiz renk, tarihi bir renk olarak ilgi görmektedir. Edirne Kırmızısı, Fransız Édouard Delamare’in söylediğine göre Fransa’daki tekstil için sırrının çözülmesi elzem olan bir renk haline gelmektedir.

Edirne Kırmızısının Öyküsü

Dünya’da tekstil sektöründe oldukça önemli olan Edirne Kırmızısı, 15 yüzyılda kök boya olarak üretilmiştir. Bazı kırmızı tuğlaların rengine benzeyen Edirne Kırmızısı’nın formüllü, iki boyacı tarafından Fransa’ götürülmüştür. Daha sonra Avrupa tekstilinde oldukça yaygınlaşmaya başlayan bu renk, bu sektöre çokça katkı sağlamıştır. Fransa’da tahminen 1740 yılında üretilen Rouge d’Andrinople, adı ile piyasada duyulmaya başlamıştır. Sektörde kendine yer edinen bu renk, özellikle tekstil sektörünün vazgeçilmez rengi olmuştur.

Günümüzde Edirne’de görkemli görüntüsü ile herkesi büyüleyen tarihi yapıtların süslemeleri ve geleneksel el sanatlarında rastlanan Edirne Kırmızısı, şimdilerde yavaş yavaş unutulan renklerden biri olmuştur. Günümüzde unutulmasına engel olmak için çaba gösterilen bu renk, doğduğu toprakların hakkını vermeye çalışmaktadır.

Orkun Akman’ın araştırma yapması sonucunda birkaç yıl gündemde olan Edirne kırmızısı, birçok kuruluş ve devlet kurumu öncülüğünde yaygınlaştırılmaya çalışılmaktadır. Devlet kurumları Edirne Kırmızısı’nın elde edildiği bitkiyi toprakla buluşturmuştur.Trakya Üniversitesi tarafından düzenlenen uluslararası sempozyum ve çalıştayların Edirne Kırmızısı hakkında olması ayrı bir önem belirtmektedir.

‘Muhteşem Edirne Kırmızısı – Dünyanın Kaderini Değiştiren Renk’ isimli kitabın İngilizce yazılması ve Amerika’dan Trakya Üniversitesi’ne getirilmesi de ayrıca önem taşımaktadır.